Gedurende de avond van 5 november was er op veel plaatsen boven ons land noorderlicht waar te nemen. Aan de kust soms zelfs met het blote oog. Hoe bijzonder is dat eigenlijk? Eerder dit jaar was er ook al sprake van, al was het destijds minder zichtbaar. Wat is noorderlicht precies en is er iets veranderd waardoor het ook vaker zichtbaar is boven ons land?
Inhoudsopgave
Wat is noorderlicht?
Behalve licht zendt de zon ook grote hoeveelheden straling uit. Dit zijn geladen deeltjes die vrijkomen bij de kernfusie die constant in de zon plaatsvindt. Deze kosmische straling is niets bijzonders en komt in het heelal overal voor waar er een zon in de buurt is. Onze zon is uiteraard de belangrijkste bron in onze omgeving. Deze straling bereikt met grote snelheid de aarde. Daar aangekomen kunnen de geladen deeltjes botsen op de atomen in de atmosfeer. Bij de juiste snelheid ontstaat er bij een dergelijke botsing een lichteffect.
De kleur is afhankelijk van de molecuul die geraakt wordt en de hoogte waarop dat gebeurt. In de atmosfeer komen vooral zuurstof en stikstof voor. De meest gebruikelijke kleuren zijn groen en paars. Andere kleuren komen echter ook voor. Het verschijnsel doet zich voor op een hoogte van 70 tot 1.000 kilometer boven het aardoppervlakte.
Hoe werkt het noorderlicht? Zonnestormen en -vlammen
Op de zon vindt voortdurend kernfusie plaats. De omstandigheden zijn er derhalve ieder moment onvoorstelbaar ruig voor menselijke begrippen. Maar de wetenschappers hebben ook ontdekt dat er een patroon zit in de activiteit van de zon. Deze neemt soms flink toe om daarna weer af te nemen. Tijdens de verhoogde activiteit razen er enorme vuurstormen over de oppervlakte van de zon. Af en toe schieten er ook vlammen vanaf de zon die groter zijn dan een planeet als de aarde.
Vanwege de enorme afstanden in het zonnestelsel bereiken dergelijke vlammen de aarde of een van de andere planeten niet. Maar de verhoogde activiteit van de zon zorgt er wel voor dat er veel meer geladen deeltjes richting aarde komen. De jaren 2023 en 2024 zullen er meer zonnevlammen zijn en derhalve meer noorderlicht, mits de omstandigheden goed zijn.
De invloed van het magnetisme
De aarde met een kern van vloeibaar metaal is een enorme magneet. Dat is overigens een van de redenen waarom er leven mogelijk is op de planeet zoals wij dat kennen. Indien de aarde constant bloot zou staan aan kosmische straling zou er geen plantenleven kunnen bestaan en derhalve ook geen ander leven. Het magnetisme van de aarde buigt alle kosmische stralen af naar de beide polen, waar het effect het sterkst is biedt een soort beschermend pantser.
Er is dus niet alleen een noorderlicht, maar ook een vergelijkbaar verschijnsel rond de Zuidpool. Daar wonen echter veel minder mensen dan in het noorden waardoor het minder is opgemerkt. Normaliter blijft het noorderlicht beperkt tot gebieden dicht bij de polen. Slechts indien er sprake is van extreem veel straling is het ook zover zuidelijk als bij ons te zien.
Waar en wanneer is het noorderlicht te zien in Nederland?
Gelet op de hoogte waarop het verschijnsel zich voordoet, is het wel duidelijk dat er alleen Noorderlicht zichtbaar is mits het volkomen helder is. Omdat de verhoogde activiteit van de zon meestal niet tijdens onze zomers plaatsvindt, is de kans op een wolkeloze hemel niet groot. Daarbij speelt de maan ook nog een rol. Bij een zwakker Noorderlicht zal dit teniet worden gedaan door her licht dat de maan weerkaatst. In ons land is er daarnaast nog sprake van veel lichtvervuiling. De grootste kans op zichtbaar noorderlicht is derhalve aan de kust en boven zee.
In welke maand heb je het meeste kans op noorderlicht?
Het noorderlicht is vooral in de maanden maart en september goed te zien. Dat wil echter niet zeggen dat het in andere maanden niet voorkomt.
Hoelang duurt het noorderlicht?
Ook dit varieert, de ene keer duurt het noorderlicht maar een paar minuten, terwijl je de andere keer uren van dit schouwspel kunt genieten.
Is het noorderlicht veranderd?
Volgens de wetenschap is er op dit moment geen verandering in het noorderlicht opgetreden of beter gezegd in het magnetisme van de aarde. Echter wordt de zon veel beter bestudeerd waardoor kan worden voorspeld of het verschijnsel ook boven ons land zichtbaar is. Verder beschikt vrijwel iedereen over een camera via de smartphone zodat het noorderlicht ook bij ons vaker wordt waargenomen dan vroeger. Overigens is ook het magnetisme van de aarde geen vaststaand gegeven en kunnen zelfs de polen verschuiven of zelfs volledig omdraaien. Maar dat is een ander verhaal.
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.
