In het dagelijks leven realiseren we het ons niet eens, maar het Nederlands is een bijzonder complexe taal. Niet alleen mensen met een andere moedertaal hebben er moeite mee om de taal perfect toe te passen, maar wij slaan zelf de plank ook nog wel eens mis. Hieronder vind je tien woorden of uitdrukkingen die vaak fout worden geschreven. Spelfouten die door vrijwel iedereen gemaakt worden en die vaak niet eens opvallen.
Inhoudsopgave
10 spelfouten die je zomaar gemaakt hebt
De spelfouten hieronder maak je vaak zonder dat je het door hebt. Deze spelfouten komen vaak ook niet naar voren bij een spellingscheck, omdat de schrijfwijze op zich goed is, maar de betekenis verandert.
1. Te veel
Vaak lees ik: ‘Het is teveel werk.’ of ‘Ik heb teveel gegeten.’ of ‘Teveel mensen weten het nu.’ Dat is natuurlijk allemaal triest. Alles waar ‘te’ voor staat, is niet goed, behalve ‘tevreden’, dat weten we inmiddels wel. Helaas is het hier in dubbele zin niet juist. ‘Teveel’ is namelijk een zelfstandig naamwoord, een woord waar je een lidwoord (de/het/een) voor kunt zetten. Voorbeeld: ‘Het teveel aan haar werd weggeknipt.’ In alle andere gevallen wordt ‘teveel’ geschreven als ‘te veel’. Ter illustratie: ‘Ik heb te veel gegeten.’ of ‘Er was een teveel aan eten.’ Weet je niet goed of je met een zelfstandig naamwoord te maken hebt of niet? Probeer het uit door ‘teveel’ te vervangen met ‘te weinig’. Past het in de zin, dan komt er net als bij ‘te weinig’ een spatie tussen de woorden.
2. Bij dezen
Dit is nog zo’n veelvoorkomend geval. De eerste zin van de e-mail luidt: ‘Bij deze zend ik u de beloofde papieren.’ Fout! In de betekenis van ‘hierbij’ is het altijd ‘bij dezen’. Dit heeft te maken met het feit dat ‘dezen’ een oude vorm is voor een naamval. Na het woordje ‘bij’ volgde vroeger altijd een voornaamwoord in een verbogen naamval. De ‘n’ achter ‘deze’ is een zogenaamde naamvalsuitgang en dus is ‘dezen’ een verbogen naamval. Mocht je de hele combinatie voortaan willen vermijden, dan kun je natuurlijk heel eenvoudig kiezen voor het woord ‘hierbij’ of ‘bijgaand’ of ‘ingesloten’, afhankelijk van de context.
3. E-mail
Tot mijn grote verbazing lees ik af en toe ‘email’ op een plaats waar ‘e-mail’ hoort te staan. Email betekent namelijk ‘glasachtige, ondoorzichtige of transparante massa, in een dunne laag aangebracht ter bedekking of versiering (brandverf) van metalen, glazen en stenen voorwerpen en keramiek’. Dat bedoel je beslist niet als je wilt vragen: ‘stuur mij die e-mail nog even door’. Gewoon dat koppelteken gebruiken dus!
4. Uitweiden
Als je in één woord wilt zeggen dat iemand een heel verhaal maakte, kun je zeggen ‘Hij weidde uit over dat onderwerp’. We zien echter ook wel eens: ‘Hij wijdde uit.’ Maar net als bij leiden en lijden, peilen en pijlen, vleien en vlijen, verandert ook in dit geval de betekenis. Echt gebruikelijk is het niet, maar het woord uitwijden bestaat volgens de Van Dale ook. Het betekent dan echter: ‘wijder maken, worden’.
5. Tompoes
Je hebt net een tompouce gegeten, schrijf je? Dan valt die hopelijk niet al te zwaar op de maag. Een tompouce is namelijk een kleine damesparaplu. Ja, echt! Het gebakje wordt op zijn Nederlands geschreven, precies zoals je het zegt. Tompoes dus. Gelukkig kijken ze bij de bakker niet zo nauw, wanneer je een briefje met de bestelling inlevert.
6. Per se
Dit woord (of dus eigenlijk twee woorden) zie je vaak op allerlei manieren langskomen. Meestal zien we de vorm ‘persé’. Een vorm die volgens de officiële spelling niet juist is. Het is namelijk een combinatie van twee delen: per se.
7. Ik googel
In tegenstelling tot wat veel mensen denken vervoegen we googelen niet als googlen of wat dan ook. Wanneer je gebruikmaakt van Google, dan googel je. Let wel op dat u het altijd met de ‘g’ schrijft, want natuurlijk kun je tegelijkertijd ook aan het goochelen zijn, maar erg waarschijnlijk is dat niet. De infinitief is dus ‘googelen’, tegenwoordige tijd ‘googel’, verleden tijd ‘googelde’ en het voltooid deelwoord wordt dan ‘gegoogeld’.
8. Zojuist
Bij dit woord moet ik altijd denken aan het aftreden van koningin Juliana . Wanneer zij Beatrix aan Nederland voor komt stellen als koningin, begint ze met dit woord. Zojuist in de zin van ‘zo-even’ of ‘daarnet’ wordt niet los geschreven, maar aan elkaar. Schrijf je het los, dan hebben we opnieuw te maken met een betekenisverschil. Voorbeelden: ‘Zij wist niet of het zo juist was.’ ‘Hij is zojuist opgestapt.’
9. Kerstmis
Wanneer schrijf je dat nu met een hoofdletter? Feesten schrijf je met een hoofdletter, wanneer het de officiële aanduiding van het feest is. Zo schrijven we dus ‘Kerstmis’ en ‘kerst’. Samenstellingen met de naam van een feest krijgen altijd ook een kleine letter: ‘Pasen’ en ‘paasfeest’, ‘Sinterklaas’ en ‘sinterklaasavond’. Bij ‘Kerstmis’ is dit dan weer niet het geval, doordat het de officiële naam van het feest is. Om het nog ingewikkelder te maken: wanneer je doelt op de mis met kerst, wordt het ‘kerstmis’.
10. Heel
Weer een van die spelfouten die echt bijna niet opvallen. Het woord ‘heel’ wordt meestal gebruikt als bijwoord. Helaas zien we dan ook vaak de vorm ‘hele’ verschijnen. ‘Hele’ is echter alleen correct als het als bijvoeglijk naamwoord gebruikt wordt. Om niet te veel abracadabra te schrijven, zal ik een voorbeeld geven. Wanneer je zegt ‘een hele mooie man’, slaat ‘hele’ niet meer op ‘mooie’, maar op ‘man’. In principe zeg je dus dat de man ‘heel’ is (niet half). Waarschijnlijk klopt dat gegeven ook wel, maar ‘heel mooie man’ is officieel de juiste zegwijze.
Staan er in deze lijst woorden waarbij jij ook wel eens de fout ingaat? Of weet je nog een leuke aanvulling? Laat gerust hieronder een reactie achter.
Bekijk ook: Gratis & goedkope activiteiten voor de zomervakantie
