Op vrijwel ieder bewoond continent komen katachtigen voor, van groot tot klein. Ze zijn ook in het algemeen succesvol als jagers maar ook hun leefgebied wordt steeds meer bedreigd door de onstilbare honger van de mens naar nieuw land om op te bouwen en te verbouwen. Voor de soort kat is het maar goed dat de huiskat zo populair is, want daarvan neemt het aantal nog steeds jaarlijks toe. Ook heeft de huiskat het in het algemeen erg goed. De meeste krijgen een uitstekende verzorging zonder dat ze zich daarvoor bovenmatig moeten inspannen. Elegant zijn, veel tevreden slapen en spelen zijn meestal wel voldoende om het personeel dat ze hebben verzameld te verrukken. Maar hoe is dat eigenlijk, gekomen en waar kun je als huiskat het beste gaan wonen en welke plaatsen kun je beter mijden?
Inhoudsopgave
De grootste en de kleinste
De grootste katachtige is de Siberische tijger. Deze is nog een slag groter dan de Indische tijger en de Afrikaanse leeuw. De Siberische tijger is zo krachtig dat hij ieder prooidier moeiteloos in zijn eentje kan vellen. Dat is ook nodig omdat er maar weinig grote prooien rondlopen in de uitgestrekte en koude bossen in dat afgelegen gebied. Missers zijn erg kostbaar. De Siberische tijger maakt ook duidelijk dat katachtigen niet alleen in warme streken leven. De kleinste kat is de Singapura en dit ras bestaat pas 300 jaar. In het koloniale tijdperk was Singapore een van de belangrijkste havens in het Verre Oosten. Schepen vanuit de hele wereld deden Singapore aan en de scheepskatten zorgden voor diverse bijzondere nakomelingen. De Singapura was een van de meest succesvolle en wordt als afzonderlijk ras gezien. Het is een kleine kat maar een felle jager. Een bijnaam is rioolrat, omdat in het wild deze kat zijn prooi voornamelijk in het riool zocht waar de kleine omvang voordelen bood. Overigens is de Singapura ook mensgericht en is het een gewilde doch zeldzame huiskat.
Domesticatie
De primitieve mens begon als jager/verzamelaar. Als alleseters trokken ze in groepen door de natuur en zochten prooien en verder naar alles wat eetbaar was. Uiteraard keken ze ook naar de andere jagers en met bewondering naar wolven en wilde honden. Deze waren sneller, sterker en beschikten over betere zintuigen dan de mens. Een dergelijk hulp bij de jacht zou goed van pas komen. Eigenlijk kostte het maar weinig moeite om de hond te domesticeren. In een troep of roedel moeten de dieren immers ook vrijwel allemaal genoegen nemen met een ondergeschikte rol. Het samenleven met mensen verschilde niet zoveel van het leven in het wild. De mens kreeg een zeer waardevolle hulp en de hond werd al snel goed verzorgd en bijna tot het gezin getekend. De mens had zijn beste vriend gevonden.
Ken jij deze weetjes over katten al?
Een eigen keuze
De meeste katachtigen zijn solitair en komen alleen samen in de paartijd. Alleen de grote exemplaren jagen op prooien die ook voor de mens interessant zijn maar op hun eigen slinkse manier. Hoewel de grote katachtigen de mens niet als prooi beschouwden, was er ook weinig reden tot samenwerking. Grote katachtigen blijven gevaarlijk voor een mens. Maar de mens ontwikkelde de landbouw. Langs de oevers van de Nijl was de grond zo vruchtbaar dat er voldoende verbouwd kon worden om grote groepen mensen te voeden zodat die zich permanent in steden konden vestigen.
Al dat voedsel dat verbouwd en bewaard moest worden, trok natuurlijk ook massa’s knaagdieren aan. En deze werden gevolgd door wilde katten die muizen en ratten als favoriete prooi zagen. De experts zijn er niet uit maar de meeste denken dat katten vrijwillig besloten bij mensen in te trekken en niet gedomesticeerd werden zoals honden. Naast hun taak om knaagdieren te verdelgen vielen katten ook al gauw op door hun elegantie en levensvreugde. Ze kregen al gauw een plaatsje in de Egyptische godsdienst en werden als heilig beschouwd. Ook in huishoudens waar muizen en ratten niet voorkwamen kregen ze een plaats, gewoon omdat het ideale huisdieren waren.
Eigenlijk mochten deze huiskatten Egypte niet verlaten, maar net als voor vele andere zaken, lieten smokkelaars zich niet door een verbod tegenhouden en verspreidden huiskatten zich over de hele wereld waar ze vaak met plaatselijke rassen zich mengden.
Bekijk ook het boek Doe en denk als een kat voor kids eens.
Katten en mensen
Er zijn maar weinig mensen die niet gecharmeerd worden door een kat die aandacht wil. Vaak zijn de bedoelingen van de kat beslist egoïstisch omdat deze op zoek is naar een lekker hapje of een kriebel. Voeg daaraan toe het opmerkelijke spinnen dat wordt beschouwd als een manier om tevredenheid te uiten en het is duidelijk waarom mensen het soms verder arrogante gedrag van een kat voor lief nemen. Want hoewel ook duidelijk is dat katten om mensen gaan geven, blijven ze in de eerste plaats solisten die zich de wet niet laten voorschrijven. Niet overal is het gedrag van mensen ten opzichte van katten gelijk. Waar zou je als kat het beste kunnen wonen?
1. Japan
Japan is gewoon het land waar je aks kat eigenlijk moet zijn. In dat land wordt een kat als geluksbrenger gezien en kan een gezin eigenlijk niet zonder kat. Er zijn ook ontelbare beeldjes van gelukskatten en al worden deze ook in China gemaakt , ze zijn oorspronkelijk van Japanse ontwerpers. In Japan noemt met een kat ook wel geluk op vier pootjes. De kat wordt dan ook tot in de puntjes verzorgd en er is zelfs een eiland dat katten als hoofdbewoners heeft. Mensen mogen daar als toeristen komen mits ze zich als gasten gedragen en de katten niet in de weg lopen. Die bijzondere rol van katten komt zelfs in het gewenste uiterlijk naar voren. De meeste Japanse katten zijn mollige pluizen-bollen in lichte kleuren die een permanente glimlach lijken hebben. Daar kan je bijna niet boos op worden.
2. West-Europa en Noord-Amerika
De Romeinen brachten de katten uit Egypte naar Europa. Vooral om te dienen als jagers op knaagdieren maar ook voor de rijkere burgers als luxe huisdier. De kat kreeg het moeilijk in Europa toen een paus zich heftig uitsprak tegen hekserij. De paus noemde daarbij niet de rol van de kat maar in de folklore waren katten nog steeds verbonden met toverij. In heel West-Europa werden grote aantallen katten gedood. Dat zorgde achteraf ervoor dat de pest vooral in Europa zo heftig toesloeg. Er waren niet voldoende katten meer om de ratten die met schepen uit het Midden-Oosten naar Europa kwamen te bestrijden. In de koloniale tijd werden katten uit de hele wereld naar Europa gebracht. Sindsdien hebben katten het daar (evenals die in Noord-Amerika) niet slecht.
3. Afrika
In grote delen van Afrika vervult de huiskat nog de traditionele rol van boerderij-kat op het platteland. Daar hebben ze het beslist niet slecht. De boeren beseffen heel goed welke nuttige rol de katten vervullen. Het zijn uiteraard veel minder schootkatten dan in landen waar de
welvaart hoger is. Het is echter in het belang van de boeren dat de katten sterk en gezond zijn. Om ze tevreden t houden worden ze beschermd en goed verzorgd. Katten maken bij Afrikaanse landbouwers vaak deel uit van het gezin waarop men trots kan zijn.
Plaatsen waar je als kat minder welkom bent
1 . Australië
Het enige bewoonde continent waarop geen katachtigen in het wild voorkwamen is Australië. Deze kwamen pas toen kolonisten huiskatten meebrachten. De plaatselijke natuur had geen idee hoe ze met deze slinkse jagers moesten omgaan. Vogels en kleine dieren waren volstrekt kansloos en al gauw bleek dat katten een aantal unieke soorten in Australië zouden gaan uitroeien indien er niet opgetreden zou worden. In Australië je als huiskat in de grote steden een vergelijkbaar leven kunnen hebben als in West-Europa. Maar.et zijn ook zeer strenge regels gebonden aan het houden van een kat. Indien een kat een bedreiging gaat vormen voor de plaatselijke natuur is dat meteen een doodvonnis ongeacht het feit dat het instinctief gebeurt.
2. Midden-Oosten
Mensen zijn nu eenmaal ook vreemde wezens. Istanboel wordt wel de hoofdstad van de katten genoemd. Hier kom je overal grote hoeveelheden katten tegen. De meeste leven op straat maar dat is in dat klimaat geen slecht leven. Ze krijgen overal water en eten en mogen de meest aantrekkelijke plekjes in de zon kiezen om te slapen. Je kan in deze miljoenenstad katten maar beter geen kwaad doen. De reden is simpel. De profeet Mohamed had een voorkeur voor katten en gelovigen volgen dit voorbeeld. Maar terwijl de katten in Istanboel het duidelijk goed hebben en niet bang zijn voor mensen is dat op het platteland vaak anders. Er zijn nog veel verhalen in omloop dat katten vaak betrokken zijn bij kwade praktijken en hun stiekeme gedrag zou dat bewijzen. Dal levert vaak schuwe, magere katten op die niets van mensen moeten hebben.
3. India
Als je kat bent, kan je India beter overslaan. Er zijn daar nauwelijks huiskatten en vrijwel het gehele bestand bestaat uit zwerfkatten. De meeste Indiërs zijn hindoes. In dat geloof is de rol van katachtigen een kwade ten dele gebaseerd op de tijger die soms ook mensen eet maar vooral omdat katten een verbond zouden hebben gesloten met het kwade. Als kat hoef je in India niets goeds te verwachten van de mens. Daarbij komt nog de dreiging van ontelbare zwerfhonden, extreem druk verkeer en veel ziektes. Om aan voldoende voedsel te komen, leven katten meestal in groepen bij plekken waar veel knaagdieren voorkomen en in de buurt van mensen. Maar vrienden zullen het niet worden.
Als je onlangs naar Het hoge noorden hebt gekeken, een uitzending van de NPO, dan heb je ook gehoord dat katten op Spitsbergen niet welkom zijn. Op dit eiland mogen geen katten gehouden worden. Dit heeft te maken met de bijzondere vogelsoorten die hier leven.
Wil jij ook een kat?
Wellicht ben je na het lezen van deze tekst op het idee gekomen om ook eens aan een huisdier te denken. Doe dat in het belang van jezelf en het dier nooit impulsief. Met de artikelen hieronder kun je je verder inlezen in katten:
- De geschiedenis van katten in Europa
- Ik wil een kat! Wat heb ik nodig?
- Kattendeskundige aan het woord: de boeken van Liesbeth Puts
- Vanaf wanneer geldt de chipplicht voor katten?
- Wat mag een kat niet eten? En wat mogen katten eten wat mensen ook eten?
- De kattenbak: alles wat je erover wilt weten
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.
