Wat doet koffie in de ochtend met je?

Er zijn landen waar de koffiecultuur nog sterker is, maar ook in ons land beginnen miljoenen mensen de dag met een kop (sterke) koffie. Het is bedoeld om sneller wakker te worden, meer concentratie te krijgen en gewoon om zich beter te voelen. Maar wat doet koffie in de ochtend nu echt met je?

Onderzoek naar het effect van koffie

In koffie zit cafeïne en het is al lange tijd bekend dat deze stof een opwekkend effect heeft op de mens. Met de moderne scan-technieken is duidelijk waar te nemen in welk gedeelte van de hersenen de activiteit toeneemt. Portugese onderzoekers deden met behulp van deze scans een onderzoek naar het effect van koffiedrinken. Professor Patrick Cras, afdelingshoofd neurologie bij het Universitair Ziekenhuis Antwerpen geeft een toelichting op de uitkomsten in lekentermen.

Hoe zat het onderzoek in elkaar?

Ten behoeve van het experiment werden de deelnemers in twee groepen verdeeld. De ene groep kreeg een kop koffie te drinken in de ochtend, de andere groep kreeg dezelfde hoeveelheid cafeïne maar in een supplement en zonder dat ze dit wisten. Bij beide groepen was op MRI- scans extra activiteit te zien in de hersenen. Er was een opmerkelijk verschil waar te nemen in bepaalde hersengebieden, waaronder de prefrontale cortex, die gelinkt is aan het werkgeheugen, cognitieve controle en doelgericht handelen. Bij de koffiedrinkers was de activiteit hier beduidend hoger dan bij de andere groep. Het effect werd echter niet alleen door cafeïne veroorzaakt.

Het placebo-effect

Men spreekt van een placebo-effect als de psychische ervaring van het koffiedrinken er voor zorgt dat je stemming verbetert en je doelgerichter en alerter aan de dag kan beginnen dan iemand die dezelfde hoeveelheid cafeïne heeft binnengekregen.

Placebo-effecten zijn wijdverspreid. In de medische wereld is bekend dat stoffen die geen werkzaamheid bezitten dezelfde effecten kunnen hebben als werkzame preparaten mits de proefpersoon er vertrouwen in heeft. Professor Cras wijst ook op de sport waarin energiedrankjes nauwelijks echte werking kunnen hebben als het lichaam echt vermoeid is. Maar toch ontlenen de atleten vaak ongedachte krachten aan dergelijke drankjes.

Hoe het placebo-effect precies werkt, is nog steeds volledig onduidelijk. Dat de hersenen hierin een belangrijke rol spelen, is door het Portugese onderzoek weer extra benadrukt. Het menselijk brein lijkt in staat om het lichaam veel meer te beïnvloeden dan eerder voor mogelijk werd gehouden.

Heeft cafeïne dan nog zin?

Professor Cras is er van overtuigd dat koffie zonder cafeïne hetzelfde effect kan hebben als het ‘echte’ spul. Zeker als degene die de koffie drinkt er niet van op de hoogte is. Wellicht is de cafeïne wel van toegevoegde waarde op het effect van het drinken van koffie, maar is het vooral ook een cultureel gebonden effect. Met name in het westen is men ervan overtuigd dat cafeïne zorgt voor extra concentratie en betere prestaties. In andere regio’s is thee op dat punt meer populair. Met of zonder cafeïne zal de gemiddelde koffiedrinker psychische voordelen kunnen blijven behalen uit dat kopje troost in de vroege ochtend. En wat is er nu meer belangrijk dan een goed humeur aan het begin van de dag?

Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.