De laatste tijd lees je steeds meer over PFAS. Wat zijn dit eigenlijk voor stoffen en is het echt schadelijk? Hoe krijg je PFAS uit je lichaam? In dit artikel lees je er meer over.
Inhoudsopgave
Wat betekent PFAS en hoe is het ontstaan?
PFAS staat voor per- en polyfluoroalkylstoffen. Dat zijn chemische stoffen die door de mens zijn gemaakt en voordien niet in de natuur voorkwamen. In de VS werd na de Tweede Wereldoorlog een stof ontdekt die vuil- vet- en waterafstotend was. In eerste instantie werd deze gebruikt om de tanks van het Amerikaanse leger beter te beschermen waardoor ze minder vaak hoefden te worden gerepareerd. Maar ook elders konden deze stoffen uitstekend worden toegepast, van koekenpannen die niet aanbakten tot cosmetica die minder vlekte. Het duurde niet lang totdat PFAS vrijwel overal ter wereld werd gebruikt en daardoor ook in het milieu terechtkwam.
Is PFAS schadelijk voor de gezondheid?
Bij fabrieken die PFAS produceerden werd het afval in eerste instantie zonder enige reiniging in de rivieren gedumpt. Pas jaren later werd er verband gelegd met sterfte van vee in de nabije omgeving van de fabrieken. Nadat de stoffen in de drinkwatervoorziening waren terechtgekomen, bleek al snel dat ook bij mensen er klachten ontstonden. Het duurde nog tot 2010 totdat wetenschappelijk werd vastgesteld dat blootstelling aan PFAS diverse soorten van kanker kan veroorzaken. De laatste jaren hebben grote chemische concerns in de VS schikkingen getroffen met slachtoffers die in totaal meerdere miljarden omvatten. Het is niet duidelijk hoeveel slachtoffers er nog zullen volgen in de VS.
De situatie in Nederland en de rest van de wereld
Experts schatten dat momenteel 99% van de wereldbevolking PFAS in het lichaam heeft opgeslagen. Overal komt PFAS in het oppervlaktewater en de bodem voor, behalve op de zuidpool. De concentraties zijn uiteraard verschillend. In Nederland krijgen volgens een onderzoek van de RIVM de bewoners een te grote hoeveelheid binnen via onder andere het drinkwater en voeding. Dat is in de praktijk ook onvermijdelijk. De stof verdwijnt niet door koken en kan vrijwel niet afgebroken worden. Ook bronwater zal op de duur PFAS gaan bevatten evenals al het eten. Het wordt nog steeds geproduceerd en zit nog in diverse producten, al zijn de regels inmiddels behoorlijk verscherpt. Het is geen nationaal probleem, omdat de stof niet alleen door het water wordt verspreid, maar ook door de producten. Nog steeds neemt de hoeveelheid PFAS wereldwijd toe.
Waar zit veel PFAS in?
PFAS vind je onder andere in voedselverpakkingsmaterialen, blusschuim, anti-aanbaklagen van pannen, kleding, textiel en cosmetica. Daarom wordt er bijvoorbeeld ook vaak voor gewaarschuwd om niet steeds hetzelfde plastic flesje mee te nemen, dat je telkens weer opnieuw vult. Doordat dit flesje steeds weer warm wordt, laat het PFAS los, wat weer in jouw drinkwater terechtkomt. Daardoor is de Dopper zo populair geworden. Er kan het ook vrijkomen bij het opwarmen van eten in plastic verpakkingen en soms bij het gebruik van een waterkoker. Een PFAS-vrije waterkoker is zeker aan te raden.
Bij het gebruik van pannen met anti-aanbaklaag komt er vaak ook een beetje PFAS vrij, zeker wanneer de laag in de pan beschadigd is. Vandaag de dag zijn er veel PFAS-vrije pannen beschikbaar. Verder zit het dus ook bijvoorbeeld vaak in make-up. Dit kun je checken met apps, zoals Scan4Chem. Ook de app Beat the Microbead is bekend. Daarmee kun je checken of er microplastics in een bepaald product zitten.
Hoe krijg je PFAS uit je lichaam?
Het is in de huidige situatie onmogelijk om geen PFAS binnen te krijgen, omdat eten en drinken nu eenmaal een noodzaak is. Eenmaal in het lichaam wordt het in de cellen opgeslagen en niet meer afgebroken. Het zal pas geen probleem meer vormen als het uit het milieu is verwijderd. Dat is met de huidige technieken niet te realiseren, gelet op de verspreiding. De mensheid zal er derhalve voorlopig mee moeten leven. Hoe gevaarlijk de stof is, valt moeilijk in te schatten. De huidige hoeveelheden die Nederlanders binnenkrijgen zijn groter dan veilig worden geacht. Aan de andere kant kregen slachtoffers in de VS een veelvoud van de concentratie in Nederland binnen. Toch noemen wetenschappers PFAS een tikkende tijdbom.
Bekijk ook:
- De gezondste zonnebrandcrème: de beste zonnebrand zonder schadelijke stoffen
- De zin en onzin van een blauwlichtbril
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.
