Meestal is het rond september / oktober dat we veel over vitamine D horen. We komen in de winter minder buiten en de zon staat lager. Dit zou voor een tekort aan vitamine D kunnen zorgen. Maar eind 2022 kwam de vitamine opnieuw vaker voor in het nieuws. Het werd namelijk duidelijk dat de supplementen niet meer vergoed zouden worden in het basispakket.
Waarom wordt vitamine D uit het basispakket gehaald? En waar is vitamine D eigenlijk goed voor? Kun je te veel vitamine D innemen? Zijn vitamine D supplementen gezond? We geven antwoord op deze en veel andere belangrijke vragen.
Inhoudsopgave
Wat is vitamine D?
Om calcium uit je voeding in het lichaam op te nemen, heb je vitamine D nodig. Daarom draagt de vitamine bij aan het behoud en de groei van je botten en tanden. Ook voor gezonde spieren en een goed immuunsysteem is de vitamine erg belangrijk.
Het speciale van vitamine D is dat het lichaam het zelf aanmaakt wanneer je huid in contact komt met zonlicht. Maar ook via je voeding krijg je de vitamine binnen.
Waar zit veel vitamine D in?
De vitamine komt van nature voor in onder andere:
- Vette vis
- Vlees
- Eieren
Vegetariërs en veganisten die (een aantal van) deze producten niet nuttigen doen er goed aan regelmatig bloed te laten prikken om na te gaan of er geen tekort ontstaat. Ook is het mogelijk voedingsproducten te nuttigen die verrijkt zijn met vitamine D2 en/of D3 om een tekort te voorkomen.
Wat is het verschil tussen vitamine D2 en D3?
Beide vitamines worden gevormd door uv-straling. Vitamine D2 (ergocalciferol) wordt in een aantal paddenstoelen en schimmels gevormd. Vitamine D3 (cholecalciferol) wordt in de huid van dieren en mensen gevormd. Vis en vlees bevat dus D3.
Lees ook: 10 fabels over gezond eten
Hoe merk je dat je een vitamine D tekort hebt?
Een tekort kan rachitis veroorzaken bij jonge kinderen (stoornis van de botvorming). Volwassenen en vooral ouderen lopen een verhoogd risico op onder andere botontkalking, osteoporose en spierzwakte bij een langdurig tekort aan vitamine D.
De symtomen van een tekort aan vitamine D zijn onder andere:
- Langdurige vermoeidheid / weinig of geen energie
- Spierpijn en/of kramp (ook wanneer je niet sport)
- Gewrichtspijn
- Hyperventilatie
- Bloedend of overgevoelig tandvlees
- Overgewicht
- Vaak terugkerende verkoudheid
Zoals je ziet zijn de symptomen van een tekort heel gevarieerd en kunnen ze ook veroorzaakt worden door andere tekorten of aandoeningen. Het is daarom altijd raadzaam een afspraak te maken met je huisarts en bloed te laten prikken. Zo weet je zeker of je klachten door een vitamine D tekort worden veroorzaakt en wat in dat geval de beste dosering is om het probleem op te lossen.
Bij welke symtomen moet je naar de huisarts?
Als je last hebt van één of meerdere van deze symptomen is het raadzaam naar de huisarts te gaan. Of je langdurige vermoeidheid of gewrichtspijn nu veroorzaakt wordt een een tekort aan vitamine D of niet, het heeft invloed op je dagelijks leven en moet onderzocht worden om bepaalde ziektes en aandoeningen uit te sluiten.
Vitamine D uit het basispakket
Middelen die vitamine D bevatten worden sinds 1 januari 2023 niet meer vergoed door het basispakket. Dit geldt tevens voor combinatiepreparaten, waarin bijvoorbeeld ook calcium zit.
Op de website van Rijksoverheid is te lezen dat het alsnog belangrijk is om vitamine D supplementen in te nemen als dit door de huisarts is aangeraden en/of voorgeschreven. De overheid maakt hiermee duidelijk dat het verwijderen van vitamine D uit het basispakket niet betekent dat het innemen van de vitamine supplementen niet belangrijk is, maar dat het vergoeden hiervan voor te hoge kosten zorgt.
Lees ook: Aanvullende verzekering van ziektekosten, wat is verstandig?
Hoeveel kost het vergoeden van vitamine D?
Volgens Zorginstituut Nederland is het vergoeden van vitamine D niet noodzakelijk omdat de supplementen op veel plaatsen te koop zijn, en relatief weinig kosten. In totaal zou er in Nederland € 129 miljoen worden bespaard door vitamine D uit het basispakket te halen. Hiermee kunnen andere medicijnen en medische ingrepen worden vergoed.
Volgens Zorginstituut Nederland, krijgen bijna 1,5 miljoen mensen in Nederland vitamine D op recept, en werd dit tot eind december 2022 vergoed. Bij een dosering van 20 microgram per dag zou men minimaal € 7,30 per jaar kwijt zijn aan vitamine D supplementen (dit is uitgerekend met prijzen uit 2020). Wanneer de vitamine via het basispakket wordt vergoed, kost dit € 79 per persoon per jaar. Dit zou komen omdat het dan altijd via de apotheek moet worden verstrekt, waar de preparaten duurder zijn dan bij de drogist. De vitamine D zelf zou € 37 kosten, en het verstrekken € 42. Zo komt Zorginstituut Nederland dus uit op een totaal van € 129 miljoen per jaar.
Hoeveel kost vitamine D en waar is het te koop?
Vitamine D koop je onder andere bij de drogist, apotheek en in sommige supermarkten. Als je het regelmatig gebruikt, kost dit je volgens Zorginstituut Nederland tussen de € 7 en € 8 per jaar voor een lage dosering. Echter, veel patiënten die hoge doseringen of combinatiepreparaten (waar ook calcium in zit) nodig hebben, zullen vaak enkel bij de apotheek terecht kunnen. Ze zijn dan een stuk duurder uit dan iemand die een potje met 300 tabletjes met 10 microgram vitamine D bij de drogist haalt. Je betaalt dan niet alleen voor duurdere preparaten, maar ook voor het verstrekken van het supplement of medicijn.
Let bij het kopen van vitamine D supplementen op de dosering. Deze staat aangegeven in IE (Internationale Eenheden), IU (International Units) of in mcg of μg (microgram). Als de huisarts je vitamine D voorschrijft zal hij/zij meestal de dosering in zowel IE/IU als in microgram opschrijven. Is dat niet het geval, dan kun je altijd de doktersassistent of apotheker om advies vragen.
Omdat vitamine D een vetoplosbare vitamine is, zijn capsules erg handig. Deze kun je namelijk op elk gewenst moment van de dag innemen. Heb je liever een (kauw)tabletje? Dan is het aangeraden om je supplement tijdens de maaltijd in te nemen, bijvoorbeeld wanneer je tijdens het ontbijt een boterham met boter en wat kaas eet.
Mogelijke bijwerkingen en gevaren van vitamine D supplementen
Het is in Nederland erg simpel om voedingssupplementen te kopen. Bij elke drogist vind je tal van vitamines, mineralen en andere supplementen, vaak voor slechts een paar euro. Dit betekent echter niet dat het innemen van deze tabletten, poeders, capsules en pilletjes zonder risico is. Het innemen van te hoge doseringen kan van slechte invloed zijn op je gezondheid, maar ook wanneer je meerdere supplementen inneemt moet je opletten. Deze kunnen de werking van elkaar versterken of juist verminderen, of voor gezondheidsproblemen zorgen als je ze samen inneemt.
Ook een te veel aan vitamine D kan gevaarlijk zijn, maar komt gelukkig niet vaak voor in Nederland. Wanneer men lange tijd te veel vitamine D inneemt, kunnen er nietstenen ontstaan. Ook kan het voor kalkafzetting rondom verschillende organen en weefsels zorgen. Het advies van de Europese voedselveiligheidsautoriteit is maximaal 100 microgram vitamine D voor een volwassene, per dag. Een supplement mag in Nederland wettelijk maximaal 25 microgram bevatten. Hierdoor is de kans op een overdosis vitamine D heel klein.
Helaas worden er op onbetrouwbare websites wel supplementen met veel hogere doseringen verkocht die voor dagelijks gebruik zijn bestemd. Deze vergroten niet alleen de kans op een te veel (overdosis) aan vitamine D, maar ook op andere gezondheidsproblemen. Je weet namelijk nooit wat er nu echt in dat tabletje zit. Koop je voedingssupplementen dus nooit op een onbetrouwbare site.
Wil je je vitamine D supplementen online bestellen? Kies dan een bekend merk dat ook bij de apotheker of drogist te koop is. Dan weet je zeker dat je een goed product ontvangt. Uiteraard moet je wel goed op de dosering letten.
Voor kinderen vanaf 1 jaar moet je uiteraard een lagere dosis kiezen. Smelttabletjes met een smaakje zijn een fijne en veilige optie. Vraag advies aan je huisarts voor de juiste dosering voor je kindje:
Voor meer tips over gezonde voeding, lees: Simpele en gezonde schoollunches
Veelgestelde vragen
Het vergoeden van vitamine D via het basispakket zou jaarlijks zo’n € 129 miljoen kosten, terwijl het een relatief goedkoop supplement is. De overheid heeft dus besloten om de vitamine uit het basispakket te halen vanaf 1 januari 2023.
De vitamine is essentieel voor de opname van calcium in het lichaam, en speelt een rol in de gezondheid van je botten, tanden, spieren en je immuunsysteem.
Ja, een (langdurig) tekort aan vitamine D is gevaarlijk. Vooral voor jonge kinderen, ouderen, vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, vegetariërs en veganisten, en mensen met een donkere huid of die de huid volledig bedekken is het risico op een tekort een stuk groter. In veel gevallen zal de huisarts vitamine D voorschrijven.
Voor baby’s en jonge kinderen zijn dagelijkse druppels of smelttabletten essentieel.
Eet genoeg vette vis, vlees en eieren, maar ook halvarine en margarine. Zorg er tevens voor dat je dagelijks naar buiten gaat met onbedekt gezicht en handen. Denk je na het lezen van dit artikel dat je misschien niet genoeg vitamine D binnenkrijgt, bijvoorbeeld omdat je zelden buiten komt of omdat je plantaardig eet? Neem dan contact op met je huisarts voor een bloedonderzoek.
Als je het advies van je huisarts volgt en de juiste supplementen gebruikt is er geen specifiek gevaar. Neem je te veel in, bijvoorbeeld omdat je een hogere dosering online of in het buitenland hebt gekocht, of omdat je meerdere tabletten per dag slikt, dan kan dit voor gezondheidsproblemen zorgen.
In sommige gevallen is het afgeraden om vitamine D supplementen te slikken, ook al kan het innemen van een lage dagelijkse dosis voor de meeste mensen geen kwaad. Echter, wanneer je genoeg vitamine D binnenkrijgt via je voeding en regelmatig buiten komt is de kans op een tekort klein.
Zwanger vrouwen, ouderen en jonge kinderen hebben vaak wel een vitamine D supplement nodig. Ook mensen die zelden buiten komen, mensen met een donkere huid of die de huid volledig bedekken wanneer ze naar buiten gaan hebben meer kans op een tekort, aangezien het lichaam minder vitamine D aan zal maken.
De symptomen zijn onder andere:
– Langdurige vermoeidheid / weinig of geen energie
– Spierpijn en/of kramp (ook wanneer je niet sport)
– Gewrichtspijn
– Hyperventilatie
– Bloedend of overgevoelig tandvlees
– Overgewicht
– Vaak terugkerende verkoudheid
Er zijn verschillende redenen waarom iemand supplementen nodig kan hebben. Vitamine D wordt vaak voorgeschreven aan mensen die ouder zijn dan 50 jaar of die zelden buiten komen (zoals chronisch zieke patiënten). Ook mensen met een donkere huid hebben meer kans op een tekort.
Tijdens de zwangerschap wordt er vaak vitamine D voorgeschreven. Omdat baby’s en peuters nog niet genoeg vitamine D aanmaken en ook goed beschermd worden tegen zonlicht, zijn vitamine D druppels of supplementen in andere vorm bijna altijd noodzakelijk.
Op verschillende sites is te lezen dat men extra vitamine D moet slikken in het geval van veel haaruitval. Echter, voor zover wij konden vinden, is hier geen wetenschappelijk bewijs voor. Heb je last van veel haaruitval? Dan is het altijd een goed idee om even naar de huisarts te gaan, aangezien dit een symptoom kan zijn van een ziekte, ook al is dit lang niet altijd het geval.
Bij Vitamine D draait het niet om het merk of de prijs, maar vooral om de dosering. Een tabletje met 25 microgram vitamine D3 van Kruidvat, Etos, Trekpleister of een andere drogist is net zo goed als een tabletje met dezelfde dosering van de apotheker. Als je je supplementen online koopt, ga dan voor een betrouwbare verkoper en let goed op de dosering.
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.
